896
ແມ່ຍິງລາວເປັນຜູ້ທີ່ດຸໝັ່ນຂະຫຍັນພຽນ, ມີກິລິຍາມາລະຍາດ ທີ່ນິ້ມນວນອ່ອນຫວານ ຖະໜອມຕົນ ມີຈິດໃຈດີ, ເວົ້ານົວຫົວມ່ວນ, ຍິ້ມງາມມີສະເໜ່ ໂດຍສະເພາະແມ່ຍິງ ທີ່ຍັງໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນຕໍ່ການປະຕິບັດ ເຮືອນ 3 ນໍ້າ 4 ຕາມຮີດເກົ່າຄອງເດີມ ຂອງຄົນລາວທີ່ສືບທອດ ແລະ ປະຕິບັດກັນມາຕັ້ງແຕ່ ບູຮານນະການ ແລະ ເປັນການເພີ່ມສະເໜ່ໃຫ້ແມ່ຍິງຄົນນັ້້ນ ມີຄວາມສົມບູນແບບທີ່ສຸດ.
ເຮືອນ 3 ນ້ຳ 4 ເປັນຄໍາສອນຂອງຊາວລາວ ໄດ້ປະພັນໄວ້ອົບຮົມສັ່ງສອນ ໃຫ້ລູກຫຼານ ໂດຍສະເພາະແມ່ຍິງລາວ ໄດ້ປະພຶດ ປະຕິບັດເປັນກິດຈະວັດປະຈໍາວັນ ໃນການຄອງເຮືອນ. ຄຳວ່າ “ເຮືອນ” ມີຄວາມໝາຍດຽວກັບ ເຮືອນ ຫຼື ບ້ານ ແລະ ໃນທີ່ນີ້ຍັງໝາຍເຖິງ ຄອບຄົວອີກດ້ວຍ. “ເຮືອນ 3 ນ້ຳ 4” ຖືໄດ້ວ່າ ເປັນຫຼັກການ ຄອງຮັກຄອງເຮືອນ ຂອງຄົນລາວ ຫຼື ອາຈຈະເອີ້ນໄດ້ວ່າເປັນ “ຮີດຜົວຄອງເມຍ” ຫຼື ຫຼັກການເປັນ ສາມີ-ພັນລະຍາ ທີ່ດີ.
ເຮືອນ 3 ຄື ຫຼັກກ່ຽວກັບ ການດູແລເຮືອນຊານບ້ານຊ່ອງ ລວມໄປເຖິງ ການດູແລຮ່າງກາຍ ມີທັງໝົດ 3 ຂໍ້ ຈຶ່ງເອີ້ນວ່າ: “ເຮືອນ 3”. ນ້ຳ 4 ຄື: ຫຼັກກ່ຽວກັບການດູແລເຄື່ອງອຸປະໂພກບໍລິໂພກ ລວມໄປເຖິງເລື່ອງບອກສອນຄວາມມີນ້ຳໃຈ ມີ 4 ຂໍ້ ເອີ້ນວ່າ: “ນ້ຳ 4”. ເວົ້າລວມ, “ເຮືອນ 3 ນ້ຳ 4” ກໍຄື ຫຼັກຄໍາສອນ ໃຫ້ແມ່ຍິງລາວຮູ້ຈັກ ວຽກບ້ານ ການເຮືອນ ມີຄວາມສະອາດສະອ້ານ, ມີສຸຂະອະນາໄມທີ່ດີ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບແຂງແຮງ, ມີນ້ຳຈິດນ້ຳໃຈ ສົມເປັນກຸນລະສັດຕີ ສົມເປັນແມ່ຍິງລາວທີ່ດີ, ຜູ້ໃດນໍາໄປປະຕິບັດ ຄອບຄົວກໍຈະຢູ່ເຢັນເປັນສຸກ.
ຮີດຄອງຂອງແມ່ຍິງລາວປະກອບດ້ວຍ ເຮືອນ 3 ນໍ້າ 4 ມີດັ່ງນີ້ :
+ ເຮືອນ 3 ຄື:
-
ເຮືອນຄົວ: ເປັນບ່ອນທີ່ມີໄວ້ສໍາລັບ ປຸງແຕ່ງອາຫານການກິນ. ດັ່ງນັ້ນ ແມ່ຍິງເຮົາຈຶ່ງຕ້ອງມີໜ້າທີ່ ປັດກວາດ, ເຊັດຖູ ເຮັດໃຫ້ເຮືອນຄົວ ມີຄວາມສະອາດງາມຕາ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນເຮືອນຄົວ ກໍຈັດໃຫ້ເປັນລະບົບລະບຽບ ເພື່ອສະດວກໃນການຈັບໃຊ້ວຽກ ໃນເວລາແຕ່ງກິນ ແລະ ເພື່ອສຸຂະອະນາໄມ ທີ່່ດີຂອງຄອບຄົວ.
-
ເຮືອນນອນ: ແມ່ນສະຖານທີ່ພັກຜ່ອນ ຫຼັບນອນ ແລະ ເປັນທີ່ສ້າງຄວາມໜ້າຢູ່ ມີຄວາມຮົ່ມເຢັນ ແກ່ຜູ້ທີ່ມາຂໍຢູ່ອາໄສ ໃຫ້ເນັ້ນຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ ໃນການມ້ຽນມັດເຊັດຖູ ເກັບມ້ຽນຜ້າແພເຄື່ອງນຸ່ງຫົ່ມ ໃຫ້ສະອາດຈົບງາມແກ່ຜູ້ພົບເຫັນ.
-
ເຮືອນຜົມ: ແມ່ຍິງລາວໃນຍຸກບູຮານແມ່ນ ມັກຈົ່ງຜົມດໍາຍາວເອົາໄວ້ເກົ້າ ເປັນມວຍງາມ, ສະນັ້ນ ແມ່ຍິງທຸກຄົນຈຶ່ງຄວນຮູ້ຈັກ ຮັກສາຜົມທີ່ຍາວດໍາ ໃຫ້ສະອາດຈົບງາມ ພາໃຫ້ຜູ້ພົບເຫັນຮູ້ສຶກ ສະອອນຕາ ເມື່ອຫາກໄດ້ຊົມເບີ່ງເກົ້າຜົມດໍາ ເປັນເງົາງາມ ເຮັດໃຫ້ເຊີດຊູບຸກຄະລິກ ບໍ່ແມ່ນຈະປະປ່ອຍໃຫ້ຜົມ ຫຍູ້ງເຫຍີງຂາດການເອົາໃຈໃສ່. ປັດຈຸບັນແມ່ຍິງບາງຄົນ ກໍໄດ້ປັບປ່ຽນຊົງຜົມ ໄປຕາມຍຸກຕາມສະໄໝ ໂດຍໄດ້ມີການຕັດ, ດັດ, ຢືດຜົມ, ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ກໍຕ້ອງຮັບປະກັນ ຄວາມຮຽບຮ້ອຍຂອງຜົມ, ຄວາມງາມ, ຄວາມສະອາດ ແລະ ຖືກຕ້ອງຕາມຮູບໜ້າ ຂອງແມ່ຍິງ.
+ ນໍ້າ 4 ຄື:
-
ນໍ້າອາບ: ແມ່ນ ນໍ້າອາບ ສົງຄົນໃນບ້ານ ເພາະຕ້ອງຕັກມ້ຽນໄວ້ ບໍ່ໃຫ້ອຶດຢາກ ດັ່ງທີ່ເພິ່ນເວົ້າວ່າ: “ຢ່າໃຫ້ ໄຫໃນບ້ານຂາດແຫ້ງ ຢ່າໃຫ້ແອ່ງຂາດກ້ຽງ ຊາວບ້ານຊິກ່າວຂວັນ ລະເດີ”
-
ນໍ້າດື່ມ: ໝາຍເຖິງນໍ້າສະອາດ ບໍລິສຸດເອົາໄວ້ດື່ມ, ສະໄໝກ່ອນຕ້ອງຕັກນໍ້າກິນ ໄວ້ໄຫຢູ່ໜ້າຂັ້ນໄດເຮືອນເພື່ອຜູ້ໃດຜ່ານມາ ຈະໄດ້ແວະດື່ມນໍ້າໃສສະອາດ ໃນໄຫນັ້ນໄດ້ສະດວກ. ສໍາລັບຄົນໃນເຮືອນ ຍາມຕື່ນນອນກາງຄືນ, ຕື່ນຕອນເຊົ້າມາ ກໍໃຫ້ມີນໍ້າກິນທັນທີ. ດັ່ງນັ້ນ, ຄົນບູຮານຈຶ່ງມີຄໍາສັ່ງສອນວ່າ : “ຢ່າໃຫ້ແມງງ່ອງແງ່ງລົງຫຼິ້ນນໍ້າດື່ມ ຢ່າໃຫ້ມີຂີ້ໝ້ຽງສະໜິມໄຄໃຕ້ກົ້ນແອ່ງ ຢ່າໃຫ້ນໍ້າຂອດແຫ້ງ ແລງເຊົ້າໃຫ້ເຈົ້າເກື່ອຍຂົນເດີ” ຊຶ່ງໝາຍຄວາມວ່າ ຜູ້ໃດຫິວນໍ້າຍາມໃດ ແມ່ນກິນໄດ້ທຸກຍາມ.
-
ນໍ້າເຕົ້າປູນ: ໄດ້ແກ່ນໍ້າ ທີ່ຄວນໃສ່ໃນເຕົ້າປູນ ຜູ້ໃດເປັນແມ່ເຮືອນ ກໍຕ້ອງຮັກສານໍ້າ ໃນກະບອກປູນ ຢ່າໃຫ້ນໍ້າບົກແຫ້ງ ເພາະໃນເມື່ອກ່ອນ ຫາກມີແຂກມາຢ້ຽມຢາມ ກໍຈະໄດ້ເອົາຂັນໝາກຂັນພູສູ່ແຂກ ຜູ້ມາຢ້ຽມຢາມຖາມຂ່າວຄາວສຸກທຸກ ຕາມອັດທະຍາໄສທີ່ດີງາມ ຂອງຊາວລາວນັບແຕ່ບູຮານນະການ.
-
ນໍ້າໃຈ: ໝາຍເຖິງ ນໍ້າຈິດ ນໍ້າໃຈ ຂອງແມ່ຍິງລາວ ໃນຄໍາສັ່ງສອນຂອງຄົນບູຮານນັ້ນແມ່ນ ຄໍາເວົ້າ, ຄໍາຈາທີ່ນິ້ມນວນອ່ອນຫວານ, ເສາະໃສ ເວົ້າຈາຊື່ກົງສະເໝີຕົ້້ນສະເໝີປາຍ. ແມ່ຍິງຄວນເປັນຄົນຈິດໃຈ ກວ້າງຂວາງ ເອື້ອເຟື້ອເພື່ອແພ່ ຕໍ່ຍາດຕິພີ່ນ້ອງປ້ອງປາຍ ທັງຝ່າຍສາມີ ແລະ ຝ່າຍຕົນ ໃຫ້ມີຄວາມສະເໝີພາບ ທັງສອງຝ່າຍເຊັ່ນ: “ຢ່າໄດ້ມີຄໍາຂົມ ຕໍ່ໃຜພໍນ້ອຍ ຢ່າໄດ້ຄອຍຫາຂໍ້ງໍແງຮ້ອຍແງ່ ຄຽດຂໍ້ລໍ້ ແຂ່ແຫຼ້ ແນວນີ້ ມັນບໍ່ດີນໍ ຂໍໃຫ້ແມ່ເຮືອນເຈົ້າເຮັດຕາມບູຮານເກົ່າ ຈຶ່ງຊິມີຂຶ້ນໄດ້ ຄວາມໄຮ້ແມ່ນໜີໄກພຸ້ນແລ້ວ”