ຄຳວ່າ ກະລິຍາ ໃນພາສາລາວ

ຄວາມໝາຍ: ຄຳວ່າ “ກະລິຍາ” ໃນວັດຈະນານຸກົມທີ່ໃຊ້ ເພື່ອການຄົ້ນຄວ້າໃນຄັ້ງນີ້ ມີໝາຍບອກວ່າ ເປັນຄຳນາມ ແລະ ມີເຄົ້າມາຈາກ ພາສາປາລີ-ສັນສະກິດ (ທອງຄຳ, 2008:24) ທັງໃຫ້ຄວາມໝາຍໄວ້ວ່າ “ກິລິຍາ, ອາການ, ຄວາມປະພຶດ”. ໝາຍເຖິງ ກິລິຍາອາການ ເຄື່ອນໄຫວຕ່າງໆ ແລະ ຄວາມປະພຶດປະຕິບັດ. ເຖິງປານນັ້ນກໍຕາມ, ວັດຈະນານຸກົມ ສະບັບ ປາລີ-ໄທ-ອັງກິດ-ສັນສະກິດ ໃຫ້ຄວາມໝາຍ ຄຳນີ້ໄວ້ວ່າ “ເຍື້ອງກາຍ, ກິລິຍາ, ການກະທຳ”. ອັນນີ້ສະແດງວ່າ ຄຳນີ້ ມີສາມ ຄວາມໝາຍ. ກໍລະນີນີ້ ນັກວິຊາການ ເອີ້ນວ່າ ການປ່ຽນຄວາມໝາຍ ອາດເນື່ອງຈາກ ສະພາບແວດລ້ອມ, ການຕັດຄຳ ແລະ ຍັງມີເຄົ້າຄວາມໝາຍເດີມຢູ່ ເຊິ່ງເອີ້ນຕາມ ທາງວິຊາການວ່າ ຄວາມໝາຍເຄື່ອນ (ສຸພາພອນ ມາກແຈ້ງ, 2527:142).

ການນຳໃຊ້: ນອກຈາກປາກົດຢູ່ໃນ ວັດຈະນານຸກົມ ສະບັບທີ່ນຳໃຊ້ ເພື່ອການສຶກສາ ຄົ້ນຄວ້ານີ້ແລ້ວ “ກະລິຍາ” ກໍເປັນຄຳໜຶ່ງ ທີ່ປາກົດໃນ “ຄັງສັບພາສາລາວ”. (ສີລາ ວີລະວົງ 2549, ສີວຽງແຂກ ກອນນິວົງ 2005, ສະຖາບັນ ວິທະຍາສາດ ສັງຄົມ ແຫ່ງຊາດ 2012) ຍ້ອນແນວນັ້ນ, ຄຳນີ້ຈຶ່ງເປັນພຽງ ຄຳໜຶ່ງທີ່ຖືກ ບັນທຶກໄວ້ໃນ “ຄັງສັບພາສາລາວ” ເທົ່ານັ້ນ, ບໍ່ຄ່ອຍຖືກນຳໃຊ້ ເຂົ້າໃນການແລກປ່ຽນ ຄົບຄ້າສະມາຄົມ ຂອງຄົນລາວແບບທົ່ວໄປ. ເຖິງປານນັ້ນກໍຕາມ, ຄຳນີ້ຍັງຖືກນຳໃຊ້ ເປັນຂໍ້ມູນອ້າງອີງ ໃນເວລາເວົ້າເຖິງ ການປ່ຽນຮູບຄຳ ຈາກພາສາປາລີ-ສັນສະກິດ ມາເປັນຄຳລາວ ເປັນຕົ້ນວ່າ ອັນທີ່ເຫັນໄດ້ງ່າຍ ກໍຄືວ່າ ຄຳນີ້ ປາກົດຢູ່ໃນຄູ່ມື ການສະກົດຄຳ ທີ່ມັກຂຽນຜິດໃນ ພາສາລາວ (ຄຳຮຸ່ງ ແສນມະນີ ແລະ ຄະນະ, 2005:2).

ຄວາມໝາຍຂອງຄຳພາສາປາລີ-ສັນສະກິດ ໃນພາສາລາວ, ປ.ໂທ (2017), ອັກສອນສາດ