ບົດຄວາມທົ່ວໄປ ການວິເຄາະ “ຣ ຫັນລີ້ນ” ໃນພາສາລາວ ໂດຍ ຄໍາສັບລາວ 27/09/2021 853 ຄຳຫຼາຍໆຄຳທີ່ໃຊ້ຢູ່ທົ່ວໄປ ໃນພາສາລາວ ຍັງເປັນຄຳທີ່ໃຊ້ຕາມ ຄວາມເຄີຍ. ຄຳວ່າ ໃຊ້ຕາມເຄີຍ ກໍຄື: ໃຊ້ຕາມທີ່ໄດ້ຍິນ ຜູ້ອື່ນເວົ້າກັນມາແນວນັ້ນ. ດັ່ງນັ້ນ, ຄຳຮຽກ ຕົວ “ຣ ຫັນລີ້ນ” ໃນທຸກມື້ນີ້ ອາດບໍ່ມີຜູ້ຄິດວ່າ ທີ່ເວົ້ານີ້ເປັນການເວົ້າ ຕາມຄວາມເຄີຍ, ບໍ່ມີຄວາມສົງໄສອັນໃດເລີຍ ຕໍ່ຄວາມໝາຍຂອງຄຳຮຽກນີ້ແລ້ວ. ຍຸກນີ້ ເປັນຍຸກແຫ່ງວິທະຍາສາດນຳໜ້າ ແມ່ນແຕ່ປູກຜັກລ້ຽງປູປາ ກໍກ່ຽວກັບວິທະຍາສາດ, ເລື່ອງຄຳສັບ-ພາສາ ກໍຍິ່ງເປັນເລື່ອງ ກ່ຽວກັບ ສາດທາງພາສາ. ຈາກທີ່ມີສາດທາງພາສານີ້ ກໍສາມາດນຳມາ ວິເຄາະ ແຕ່ລະເລື່ອງແຕ່ລະອັນ ໃນພາສາໄດ້. ຄຳແຕ່ລະຄຳ ໃນພາສາ ກໍລ້ວນແຕ່ແມ່ນ ຈຸດທີ່ໜ້າຈະເລັງເປົ້າເພື່ອວິເຄາະ. ສະນັ້ນ, ກ້ຽວມາໃສ່ເລື່ອງ “ຣ” ຫາກແມ່ນຈຸດທີ່ “ຫັນລີ້ນ”. ຄຳວ່າ: ຫັນ ເປັນຄຳກຳມະ ໝາຍເຖິງ ອາການປິ່ນຮອບຂອງສິ່ງໃດສິ່ງໜຶ່ງ ເຊັ່ນ: ຫັນໝາກບ້າ, ຫັນໝາກຂ່າງ ຫຼື ອາການປິ່ນເບື້ອງ, ປິ່ນທາງ ເຊັ່ນ: ຫັນປາຍປືນ, ຫັນປາຍຫອກ, ຕາເວັນຫັນໄປ… ຄຳວ່າ: ລີ້ນ ເປັນຄຳນາມ ໝາຍເຖິງ ອະໄວຍະວະຢ່າງໜຶ່ງ ທີ່ພາດຢູ່ຕາມລວງຍາວ ຂອງພື້ນຜົ້ງປາກ ຂອງຄົນຫຼືສັດ ມີພາລະປ່ວນ ອາຫານໃນປາກ ຫຼື ຊ່ວຍໃນຂະບວນການອອກສຽງ. ຄຳວ່າ: “ຣ ຫັນລີ້ນ” ຫາກເບິ່ງຕາມຄວາມໝາຍ ຂອງຄຳແຕ່ລະຄຳ ຄື: ຫັນ ແລະ ລີ້ນ ໃນນີ້ພົບວ່າ ລີ້ນບໍ່ໄດ້ຫັນ ແລະ ລີ້ນກໍຫັນບໍ່ໄດ້. ເພາະລີ້ນ ເປັນຮູບຍາວ ພາດຕາມພື້ນຂອງຜົ້ງປາກ ມີສົ້ນທາງກົກ ຕິດຢຶດຢູ່ຢ່າງແໜ້ນ, ສ່ວນທີ່ເໜັງ ພິກ ຫຼື ກວັດໄດ້ ກໍພຽງສ່ວນປາຍ. ໃນເວລາອອກສຽງ “ຣ” ປະກົດວ່າ ສ່ວນປາຍຂອງລີ້ນ ຟັດບໍ່ແມ່ນຫັນ. ຄວາມໝາຍຄຳວ່າ ຟັດ ຕ່າງຈາກຄຳວ່າ ຫັນ ຄື: ຟັດ ເປັນຄຳກຳມະ ໝາຍເຖິງອາການຂຶ້ນ-ລົງໆ ໄປ-ກັບໆ ຕາມແບບເດີມຂອງປາຍ ຫຼື ສົ້ນ ຂອງສິ່ງທີ່ເປັນ ລັກສະນະລຳ, ກ້ານ ຫຼື ປ່ຽງຍາວ, ປ່ຽງເພີບ ເຊິ່ງມີສົ້ນໜຶ່ງຕິດຢຶດໄວ້. ສຳລັບ ລີ້ນ ເມື່ອອອກສຽງ “ຣ” ເປັນອາການ ກົງກັບ ກໍລະນີຂອງ ຟັດ. ສະນັ້ນ, ຫາກເອີ້ນ: “ຣ ລີ້ນຟັດ” ເຫັນວ່າເຂົ້າກັບ ອາການດີກວ່າ. ໃນພາສາອັງກິດ ສຽງ /r/ trill ໝາຍວ່າ ສຽງສັ່ນ. ແຕ່ໃນພາສາລາວ ຫາກປ່ຽນໄປຮຽກ: “ຣ ລີ້ນສັ່ນ” ຄວາມໝາຍຍິ່ງໄກຈາກອາການຈິງ ເພາະຄຳວ່າ ສັ່ນ ເປັນອາການ ທີ່ບໍ່ເຄີຍເກີດກັບ ລີ້ນ ເຊິ່ງເກີດຫຼາຍກັບກາບຄາງ, ຂາ, ໃຈ ແລະ ມື. ແຕ່ເມື່ອພິຈາລະນາດ້ວຍ ໂລຊິກທາງພາສາ ກໍຈະພົບວ່າ: ການສັ່ນບໍ່ແມ່ນຟັດ ແຕ່ມັນສາມາດເກີດ ໄດ້ຮ່ວມກັນຄື: ຈາກການຟັດຫຼາຍ ແລະ ຖີ່ໆ ກໍໃຫ້ເກີດ ສັ່ນ, ແຕ່ຈາກການສັ່ນຫຼາຍໆ ອາດບໍ່ເກີດຟັດ; ກໍລະນີຂອງການອອກສຽງ “ຣ” ນີ້ ຕາມການວັດທາງວິຊາການ ພົບວ່າ ລີ້ນຟັດພຽງ 2/2 ຄື: ຂຶ້ນສອງຄັ້ງລົງສອງຄັ້ງເທົ່ານັ້ນ ເຊິ່ງຄວາມສັ່ນ ກໍມີ ແຕ່ມີໜ້ອຍ. ສະນັ້ນ, ຈິ່ງມອງວ່າ ເປັນອາການຟັດ ບໍ່ແມ່ນຫັນ ຫຼື ສັ່ນ. ຮັກພາສາຂອງເຮົາ ພາສາລາວ 0 FacebookTwitterWhatsappLINEEmail ຂ່າວສານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ບຸນປີໃໝ່ລາວ 10/04/2023 ອົດຫິວ-ອຶດຫິວ ໃນພາສາລາວ 25/01/2023 ຂີ້ເຫຍື້ອຢາງພລາດສະຕິກ ສາເຫດການເສື່ອມໂຊມ ຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ 05/01/2023 ເມື່ອສິນຄ້າໝົດອາຍຸ ຖືກນໍາມາຂາຍ 29/08/2022 ແມ່ຍິງລາວກັບການຮັກສາມູນເຊື້ອ ເຮືອນ 3 ນໍ້າ 4 12/08/2022 ຄຳທີ່ກ່ຽວກັບ ການເບິ່ງ ໃນພາສາລາວ 20/06/2022 ອັນຕະລາຍຈາກມົນລະພິດທາງອາກາດ 10/06/2022 ຄ່າຄອງຊີບສູງສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການໃຊ້ຊີວິດປະຈໍາວັນ 27/05/2022 ແຍກກ່ອນຖິ້ມເພື່ອສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ຍືນຍົງ 29/04/2022 ເລື່ອງຂອງຄຳ: ໂມຍ-ມວຍ ໃນພາສາລາວ 10/01/2022